Schoon Water tip: Groenbemester als basis

Bij “Schoon Water voor Brabant” denkt met vaak aan lagere doseringen van chemie binnen een teelt. Maar is de basis niet: weerbare planten telen?  Het hanteren van een gevarieerd bouwplan met daarbij, de teelt van een geslaagde groenbemester speelt een grote rol in deze basis. Belangrijk is om vooraf het doel van de groenbemester duidelijk te bedenken. Het gewas moet namelijk wel voldoende tijd hebben om zich volledig te ontwikkelen voor een maximaal effect. Daarbij geldt als regel: “Hoe vroeger men kan zaaien, hoe meer keuze aan in te zetten groenbemestersoorten”.

Groenbemesters kunt u telen ten behoeve van: aaltjesbestrijding, extra organische stof voorziening, verbeteren van de structuur en/of juist het stimuleren van het bodemleven. Ook kan men ervoor kiezen juist géén groenbemester te telen of later in te zaaien om zo een goede wortelonkruidbestrijding uit te kunnen voeren. Stem de keuze van de groenbemester af op de situatie per perceel. Gebruik enkelvoudige groenbemesters bij specifieke problemen, zodat u kunt focussen op dat specifieke probleem.

Aaltjes
Op de zandgronden speelt aaltjesbestrijding een grote rol bij de groenbemesterkeuze. Hieronder staat een overzicht van de belangrijkste groenbemesters en de bestrijding van specifieke aaltjessoorten. Het volledige schema vindt u op www.aaltjesschema.nl.

De hoeveelheid zaaizaad van soort 1 staat in het onderstaande schema weergegeven in de hoeveelheid kg/ha voor het GLB.

Tagetes in bloei

Afrikaantjes (Tagetes patula)
Met een geslaagde teelt van Tagetes (patula variant) wordt Pratylenchus penetrans (PP) actief bestreden (minimaal 95% reductie). Na de Tagetes teelt blijft de besmetting van PP nog enkele jaren zeer laag. Voor een goede bestrijding van PP, is het wel zaak om de onkruidgroei tijdens de teelt zoveel mogelijk te voorkomen. Voor cysteaaltjes en wortelknobbelaaltjes is Tagetes geen waardplant. Van deze aaltjes neemt de besmetting dus evenveel af als bij braak.

Let op, wanneer chemie wordt ingezet tijdens de Tagetes teelt, voldoet u niet meer aan de voorwaarden die gelden voor ecologisch aandachtsgebied (EA).

Inzet voor ecologisch aandachtsgebied
Merendeel van de gezaaide groenbemesters worden ingezet voor het 5% aandeel t.b.v. EA. Hieronder de belangrijkste zaken om aan de EA-voorwaarden te voldoen:

• U moet voor het aandeel in het mengsel minimaal 75% van de genoemde zaaizaadhoeveelheid gebruiken.
• Let op: alleen als u vóór 16 september inzaait krijgt u extra N gebruiksruimte voor de zaai van een groenbemester.
• De uiterste groenbemester inzaaidatum is 15 oktober en telt mee voor de vergroening.
• U mag tijdens de 8-weken termijn geen gewasbeschermingsmiddelen toepassen.

Bladrammenas in bloei

Al een “gezonde” bodem?
Is uw bodem al in goede conditie? Dan kunt u overwegen een mengsel te zaaien om juist het bodemleven nog beter te voeden. Neem hiervoor een mengsel. Mengsels geven vaak op meerdere gebieden én voor langere tijd voeding aan het bodemleven én elkaar, door de verschillen in bloei en ontwikkeling. Stem het mengsel wel af op uw bouwplan.

Vlinderbloemige groenbemesters hebben vaak een “steungewas” nodig die ook dient als koolstofbron, zodat er voldoende koolstof is om de vrije stikstof te binden. Des te koolstofrijker het gewas, des te langzamer de vastgelegde stikstof later weer vrijkomt.

Voorbeeld: Japanse haver kan de bodem diep en intensief bewortelen, waarbij een toegevoegde Alexandrijnse klaver kan zorgen voor extra stikstofbinding, die dan vervolgens weer door de Japanse haver kan worden opgenomen. Veel toegepaste combinaties zijn: “Japanse haver + wikke” of “bladrammenas + wikke”

Japanse haver

Aanpak wortelonkruiden
De aanwezigheid van wortelonkruiden op veel akkerbouwbedrijven neemt de laatste jaren schrikbarend toe. Juist in een groenbemester krijgt wortelonkruid de kans om zich te verstoppen. Wortelonkruid beheersing vraagt een meerjarige aanpak. Laat wortelonkruiden na de oogst van vroege gewassen groeien om ze vervolgens te bestrijden. Naast een chemische bestrijding van wortelonkruiden kunt u mechanisch bestrijden, door de wortelstokken naar boven te halen. Een Kvick-Finn of Rod Weeder zijn effectieve voorbeelden hiervan. Door perceelsranden en slootkanten goed en regelmatig te maaien, wordt de druk van wortelonkruiden vanuit de kant tot een minimum beperkt.

NKG-systeem en fijnzadige gewassen
Bij een aantal Schoon Water deelnemers is de teelt van fijnzadige gewassen een vast onderdeel van het bouwplan én/of wordt er op een niet kerende grondbewerkingswijze (NKG) geteeld. Is dit bij u het geval? Dan is het belangrijk te kijken naar de winterhardheid van een groenbemester. Na overblijven in de winter kunnen winterharde groenbemesters in het voorjaar problemen veroorzaken. Zowel bij de start en ontwikkeling van fijnzadige gewassen als bij het onderwerken binnen een NKG-systeem.

De inzet van “facelia + alexandrijnse klaver + vlas” past binnen zulke systemen. Let echter wel op de uiterlijke inzaaidatum. Na half september zijn de mogelijkheden beperkt.

Groenbemesters inzetten in combinaties
Onderaan staat nog een tabel met mogelijke groenbemesters en combinaties waarmee ze in te zetten zijn. Om een juiste keuze te maken voor een groenbemester en of aanpak van wortelonkruiden moet er dus gekeken worden naar de specifieke situatie per perceel.